با تهیه ی برنامه ای مشخص و از قبل تدوین شده می توان دانش آموز را برای جمع آوری شغلی بر اساس فرم معین نزد صاحبان مشاغل مختلف فرستاد و اطلاعات به دست آمده را بر روی نوار ضبط کرده و از آن در آینده در آموزش و اطلاع رسانی بهره گرفت .
طرح ریزی حرفه ای چیست ؟
یکی از نتایج مهم راهنمایی شغل و حرفه ای طرح ریزی حرفه ای است .
طرح ریزی حرفه ای فعالیتی اشتراکی است که مراجع و مشاور با یکدیگر و با حسن تفاهم کامل به انجام آن می پردازند . در جریان طرح ریزی حرفه ای مراجع به شناسخت کامل خصوصیات فردی و نیز شناخت مشاغل متعدد موفق می شود و با کمک مشاور سازش و تلفیق مناسبی بین خصوصیات فردی نوع شغل مناسب به وجود می آورد . عوامل متعددی در طرح ریزی حرفه ای دخالت دارند :
توانایی ذهنی 2- استعداد3- رغبت – شخصیت 5- توجه به واقعیت 6- عوامل محیطی توانایی ذهنی : احراز هر شغل به میزان معینی از رشد و توانایی ذهنی نیازمند است . به طور کلی توانایی ذهنی برای انتخاب آمادگی و اشتغال ضرورت تام دارد .اگر فرد کم هوشی شغلی را برگزیند که انجام آن به هوش و توانایی زیادی نیاز دارد در کارش دچار سرخوردگی و محرومیت خواهد شد و از عهده ی انجام کارش به خوبی برنخواهد آمد . اگر فرد پر هوش شغلی را انتخاب کند که به هوش و توانایی ذهنی کمتری نیاز دارد از شغلش خسته خواهد شد و رضایت کافی از شغلش نخواهد داشت . برای آن که فرد بتواند دوره های کار آموزی را با موفقیت سپری سازد و از شغلش راضی باشد باید شغلی را انتخاب کند که توانایی ذهنی کافی برای انجام آن را داشته باشد .
استعداد : مشاغل مختلف به استعدادهای خاص و معینی نیاز دارند . معمولاً موفقیت در هر شغل به وجود چندین استعداد نیازمند است . استعداد توانایی ها فطری فرد است که به امر یادگیری کمک می کند و آن راتسریع می نماید . استعداد نحوه و میزان یادگیری فرد را در زمینه های گوناگون در آینده پیش بینی می کند . ترستون اعتقاد داشت که استعداد متشکل از عواملی مانند درک کلامی ،روابط اعداد ، تجسم فضایی ، سرعت انتقال ، کلام روانی ، قدرت حافظه و استنباط می باشد . از طریق آزمون های استعداد مانند استعداد عمومی و استعداد تحصیلی می توان ابعاد و نوع استعداد افراد را تعیین کرد.
رغبت : رغبت عبارت است از تحریکی احساساتی است که با توجه و علاقه ی زیاد نسبت به چیزی تؤام باشد . رغبت زمانی ایجاد می شود که انسان چیزی را دوست بدارد آن شیء را مورد توجه قرار دهد و مشاهده کند یا در باره ی آن چیز بیندیشد و سرانجام از آن لذت ببرد .
رغبت ها از نظر سوپر چهار نوع می باشد :
رغبت ها از نظر سوپر چهار نوع می باشد :
رغبت بیان شده 2- رغبت نمایان شده 3- رغبت آزمون شده 4- رغبت فهرست شده رغبت ها و انتخاب شغل : به نظر استرانگ رغبت ها زمانی به وجود می آیند که فرد از حضور
ماده ای در اطراف خودآگاه شود و یا این که چیزی را مشاهده نماید در این حالت چنانچه فرد آمادگی پذیرش آن شیء را داشته باشد به آن پاسخ مثبت خواهد داد که نشان دهنده دوستی و رغبت اوست زمانی که فرد بخواهد هر چه زودتر از آن شی ء دور شود نشانه ی آن است که بدان شیء رغبت و علاقه ای ندارد . چون رغبت ها مهم ترین عامل در انتخاب شغل به شمار می آیند . به عبارت دیگر رغبت ها منعکس کننده ی توجه فرد به دنیای مشاغل ، نوع ارزش ها و نیازها و
انگیزش های فرد است .
ماده ای در اطراف خودآگاه شود و یا این که چیزی را مشاهده نماید در این حالت چنانچه فرد آمادگی پذیرش آن شیء را داشته باشد به آن پاسخ مثبت خواهد داد که نشان دهنده دوستی و رغبت اوست زمانی که فرد بخواهد هر چه زودتر از آن شی ء دور شود نشانه ی آن است که بدان شیء رغبت و علاقه ای ندارد . چون رغبت ها مهم ترین عامل در انتخاب شغل به شمار می آیند . به عبارت دیگر رغبت ها منعکس کننده ی توجه فرد به دنیای مشاغل ، نوع ارزش ها و نیازها و
انگیزش های فرد است .
شخصیت : شخصیت هر فرد مجموعه ویژگی های یگانه است که مختص آن فرد می باشد . افرادی برای برخی از کارها مناسب نیستند . در این نوع مشاغل گاهی شخصیت افراد با نوع شغل سازگار نمی باشد . می توان گفت نوع شخصیت در انتخاب شغل تأثیر زیادی دارد . هالند معتقد است افرادی که مشاغل مشابهی بر می گزینند تا حدودی در ساخت شخصیتی خود تشابهاتی دارند .
توجه به واقعیت : پاسخ هایی که از مراجعان در باره ی رغبت و شخصیت آن ها از طریق پرسشنامه حاصل گردد اگر با مشاهده ی کافی فرد توأم نباشد فاقد اعتبار کافی است .زیرا
رغبت های بیان شده خصوصاً در سنین خردسالی و اوایل نوجوانی ثبات چندانی ندارند و با توجه به موقعیت شکل خاصی به خود می گیرند ومشاور شغلی باید دائماً مراجع را با موقعیت مواجه سازد و عوامل متعددی که بی ثباتی و بی اعتباری جواب ها را موجب می شوند عبارتند از :
رغبت های بیان شده خصوصاً در سنین خردسالی و اوایل نوجوانی ثبات چندانی ندارند و با توجه به موقعیت شکل خاصی به خود می گیرند ومشاور شغلی باید دائماً مراجع را با موقعیت مواجه سازد و عوامل متعددی که بی ثباتی و بی اعتباری جواب ها را موجب می شوند عبارتند از :
عده ای در مورد مشاغل و دروس مختلف اطلاعات لازم و کافی ندارند بدین جهت قضاوت این گروه در باره ی رغبت واقعی نسبت به شغل خاص نمی تواند با واقعیت همراه باشد .
عوامل گوناگون خارجی ارزش گروهی از مشاغل را تحت تأثیر قرار می دهند و موجب می گردند که فرد واقعیت را نادیده انگارد ، لذا قضاوت انسان در باره مشاغل مختلف تا زمانی که فرد شخصاً به کار مورد نظر اشتغال نورزد عملاً ارزش علمی چندانی ندارد .
گاهی رغبت های دانش آموزان و مراجعان بر اثر تقاضای والدین و یا خواست اطرافیان فرم
غیر واقعی به خود می گیرند و به شکل دیگری ظاهر می شوند .
غیر واقعی به خود می گیرند و به شکل دیگری ظاهر می شوند .
با افزایش سن و تکامل انسان معمولاض رغبت ها فرم واقعتری به خود می گیرند و انتخاب های فرد بیشتر به واقعیت نزدیک می شود .به بیان دیگر با افزایش سن افراد در انتخاب شغل به استعدادها و توانایی ها ، امکانات و رغبت هایشان توجه بیشتری مبذول می دارند .
اگر انتخاب شغل با عدم توجه کافی به واقعیت انجام پذیرد فرد با یأس و ناامیدی و شکست و نارضایتی در شغل خود مواجه خواهد شد .
عوامل محیطی : عوامل محیطی مانند خانواده و طبقه اجتماعی و وضع جغرافیایی در انتخاب شغل فرد مؤثر می باشند . عواملی مانند نحوه غذاخوردن – عقیده و فلسفه در باره جهان هستی آداب و رسوم متعدد و چگونگی کار انسان ها فرهنگ آن جامعه را تشکیل می دهند . چنین فرهنگی تا حدود زیادی تعیین کننده نوع مشاغلی است که در جامعه وجود دارد . طبقه اجتماعی فرد نیز در انتخاب شغل و در طرح ریزی حرفه ای عامل مؤثری به شمار می رود . وضع اقتصادی فرد – زمینه های قبلی خانوادگی و محل اقامت از عوامل هستند که موجب تفاوت و تمایز بین خصوصیات فردی می شوند و به نوبه خود در انتخاب نوع شغل تأثیر می گذارند . موقعیت جغرافیایی نیز تفاوت هایی را بین مردم در زمینه های متعدد به وجود می آورد . این تفاوت ها در مناطق روستایی و شهری و نیز در بین مناطق شهری به خوبی مشهود است . بر اثر تعامل بین عوامل فرهنگی با وضع جغرافیایی فرهنگ خاص در منطقه مورد نظر به وجود می آید که به ایجاد اخلاق و ارزش های معینی در آن منطقه منجر می گردد . این تفاوت های منطقه ای موجب می شوند که افراد از برخی امکانات شغلی در منطقه محروم گردند یا بر عکس برخی امکانات شغلی در دسترس آن ها قرار گیرد که سایر مناطق فاقد چنان امکانات و فرصت هایی هستند . مثلاً کشاورزان شمال ایران امکانات لازم برای اشتغال به کار برنج کاری را دارند در حالی که در جنوب کشور بیشتر امکانات صنعتی مربوط به استخراج نفت در اختیار مردم قرار می گیرد.
نظرات شما عزیزان: